در ورود به هر سازمان و شرکتی که نیاز به حفاظت دارد، به‌کارگیری دستگاههای حفاظتی و به‌خصوص دستگاههای بازرسی چمدان‌ها با پرتو ایکس (X-Ray) از مهم‌ترین ملزومات امنیتی است.
اما باتوجه به تحریم‌های گسترده علیه کشورمان، تأمین این گروه از محصولات فناورانه پیشرفته از حوزه‌های نیازمند توجه در کشور به شمار می‌رود که خوشبختانه با ورود به‌موقع متخصصان داخلی در قالب شرکتهای دانش‌بنیان، تا حد قابل توجهی این نیازها پاسخ داده شده است.
شرکت «رایان رشد افزار» با طراحی و تولید محصولات در زمینه‌های اپتومکانیک، فتونیک، الکترونیک و مخابرات و با اتکا به توان مهندسی داخلی از سال 1380 تاکنون موفق به تولید بیش از 200 محصول دانش‌بنیان شده و بخش قابل‌توجهی از نیاز حوزه حفاظتی و امنیتی کشور را تامین کرده است. این شرکت اکنون تنها تولیدکننده دستگاههای بازرسی پرتو ایکس چمدانی با مجوز سازمان انرژی اتمی در کشور است.
مدیر بازرگانی شرکت دانش‌بنیان رایان رشد افزار در مورد ایده شکل‌گیری این شرکت به جام‌جم می‌گوید: «شرکت رایان رشد افزار در سال 80 با همت چهار نفر از مدیران ارشد کشور و با هدف برطرف‌کردن نیازهای حوزه‌های پیشرفته امنیتی در داخل کشور، تاسیس شد و بعد از گذشت 20سال، اکنون تعداد پرسنل شرکت رایان رشد افزار به فراخور پروژه‌هایی که در دست داریم، از 500 تا 800نفر متغیر است.»
مهندس سید حمید حائری ادامه می‌دهد: «شرکت ما در حوزه‌های مختلف فناوری و دانش‌بنیان فعالیت می‌کند و مهم‌ترین محصول‌مان دستگاه بازرسی پرتو ایکس است. داستان ساخت این محصول به این شکل است که در اوایل دهه 90 به لحاظ شرایط تحریمی به وجود آمده، شرکتهای سازنده این دستگاه‌ها نمی‌توانستند به خریداران ایرانی خدمات ارائه کنند و باتوجه به نیاز کشور به این دستگاه‌ها، با سفارشی که از چند سازمان مختلف گرفتیم، شروع به ساخت این دستگاه‌ها کردیم که خوشبختانه در آزمایش‌های میدانی و ارزیابی‌ها موفق عمل کردند و شرکت رایان رشدافزار به‌عنوان اولین تولیدکننده دستگاههای پرتو ایکس چمدانی خاورمیانه شناخته شد.»
ویژگی‌ها و تعدد محصولات
مدیربازرگانی شرکت رایان رشد افزار در مورد تنوع محصولات این شرکت به جام‌جم می‌گوید: «مهم‌ترین محصولات ما عبارتند از دستگاههای گیت‌وی که سابقا در ایران فقط مونتاژ آنها صورت می‌گرفت و اکنون ما طبق نیاز کشور در حال تولید آن هستیم. نمونه دیگر از محصولات ما دوربین‌های دید در شب است و همچنین راکت‌های بازرسی که ما آن را هم تولید کرده‌ایم. در مورد دستگاههای بازرسی پرتو ایکس چمدانی توانسته‌ایم استاندارد سی‌ئی (CE) اروپا و دیگر استانداردهای موردنیاز بین‌المللی را برای آن پیاده‌سازی و اخذ کنیم. این دستگاه به‌صورت خاص مواد فلزی، مخدر و منفجره را تفکیک و مشخص می‌کند. به این شکل که مواد آلی و غیرآلی را براساس عدد اتمی مواد آشکار می‌کند و اپراتور می‌تواند براساس مشاهده این که شکلی که در بسته می‌بیند، با جنس غیرمجاز از لحاظ شکلی مطابقت دارد و از لحاظ مواد تشکیل‌دهنده هم نزدیک به جنس غیرمجاز است، مشکوک شده و بازرسی‌های دقیق‌تر را انجام دهد.
وی در ادامه اشاره می‌کند: «اولین مشتریان ما دستگاههای امنیتی و سپس سازمان‌ها و شرکتهای مختلفی مانند زندان‌ها، شهرداری‌ها و اماکنی بودند که پیش‌تر به‌صورت دستی ساک مراجعان خود را بازرسی می‌کردند. از دیگر مشتریان دستگاههای پرتو ایکس بومی‌سازی شده، پارک‌های آبی و بوستان‌های مخصوص بانوان، همین‌طور کارخانجات و صنایع مختلف بودند. برای مثال یکی از مشتریان ما کارخانه ساخت مصنوعات فلزی بود که از آلیاژ‌های گرانقیمت فلزی استفاده می‌کرد و دغدغه این را داشت که ممکن است از داخل کارخانه، آلیاژ یا محصول ساخته‌شده بدون مجوز خارج شود و با استفاده از دستگاه بازرسی ما مشکلاتش حل شد. همین‌طور کارخانه لبنیاتی که تولید کره و پنیر می‌کرد و نگران بود خدای‌نکرده محصولات بدون مجوز خارج شود و از ما خواست طوری دستگاه را طراحی کنیم تا محصولاتشان را در کیف افراد عبورکننده نشان دهد تا مجبور نباشند به صورت دستی وسایل افراد را بازرسی کنند و ما این کار را برایشان به صورت کاملا موفقیت‌آمیز انجام دادیم.»
انتظار از شرکت فرودگاه‌های کشور
مهندس حائری در پاسخ به این سوال که چه موانع و اهدافی پیش روی شما وجود دارد، به جام‌جم می‌گوید: «خوشبختانه براساس قوانین حمایتی دولت، ورود دستگاههای بازرسی چمدانی از خارج کشور ممنوع شده است و قاعدتا گمرک اجازه ورود این دستگاه‌ها را به‌داخل کشور نمی‌دهد. اما در مورد دستگاههای پرتو ایکس عمده مشکل ما این است که بتوانیم این دستگاه‌ها را در مکانی مثل فرودگاه‌ها زیر بار ببریم و بازخورد آن را بگیریم. زیرا دو مسأله وجود دارد؛ یکی طراحی و تولید و دیگری بهره‌برداری است. ما در این حوزه وارد شده و طراحی و تولید را انجام داده‌ایم. اما شرکت فرودگاه‌ها که سال‌ها‌ست در حوزه بهره‌برداری و تعمیرات دستگاههای پرتو ایکس کار کرده و توانمند است و باید وارد شود. البته چند بار مسؤولان و مدیران شرکت فرودگاه‌ها از مجموعه تولیدی ما بازدید کرده‌اند و تمایل‌شان را برای استفاده از دستگاههای پرتو ایکس چمدانی تولید داخل بیان کرده‌اند. اما مشکلاتی در این زمینه وجود دارد.»
وی در توضیح بیشتر درباره ماهیت این مشکلات اشاره می‌کند: «اولین نکته این است که برای استفاده از تجهیزات باید با دستگاههای امنیتی مختلف داخلی هماهنگی صورت بگیرد. نکته دوم این است که چون فرودگاه‌ها تحت قوانین ایکائو و سازمان هواپیمایی جهانی فعالیت می‌کنند و فرودگاه‌های بزرگ تحت ممیزی‌های دوره‌ای ایکائو قرار می‌گیرند، در صورت استفاده از دستگاه‌هایی غیر از دستگاههای متعارف و در حال استفاده، باید به لحاظ فنی آن را به ایکائو معرفی کنند و یک مرحله به مراحل ممیزی آنها اضافه می‌شود که این را جزو سختی‌های کار می‌دانند. نکته بعدی هم تغییرات مدیریتی، شرایط سنگین کاری و البته بحث همه‌گیری کرونا است که مزید بر علت شده تا شرایط برای استفاده از دستگاههای پرتو ایکس چمدانی تولید داخل کند پیش برود.
در بحث صادرات نیز در مناقصه‌های خارجی شرکت می‌کنیم و در کشورهای همسایه از افغانستان تا کشورهای سی‌آی‌اس در حال توسعه بازار هستیم، اما با توجه به قوانین خوبی که وجود دارد تمرکزمان بیشتر بر بازار داخل است.»
مزایای رقابتی محصولات «رایان رشد افزار»
مهندس حائری در مورد مزیت‌های رقابتی محصولات شرکت «رایان رشد افزار» تصریح می‌کند: «مهم‌ترین مزیت دستگاههای پرتو ایکس تولید شده در شرکت ما قیمت آن است که تقریبا یک‌سوم قیمت محصولات مشابه جهانی است. مزیت دیگر ما خدمات پس از فروش در دسترس است. به‌طوری‌که مدیر یکی از دستگاههای امنیتی که از دستگاه بازرسی چمدانی ساخت شرکت ما استفاده می‌کند، اعلام کرده در مجموعه‌شان دیگر نباید از دستگاه خارجی استفاده شود، زیرا ما توان آن را داریم که پشتیبانی 24 ساعته از این دستگاه ارائه کنیم. همچنین از آنجا که این دستگاه را از لحاظ نرم‌افزاری متخصصان داخلی طراحی و ساخته‌اند، هرگونه سفارشی‌سازی و تغییرات ابعاد دستگاه نیز قابل انجام است. برای مثال از اندازه دستگاههای پرتو ایکس پستی که پاکت‌های کوچک پستی را اسکن می‌کنند تا سایز 180×180 سانتی‌متری که پالت‌های بزرگ را اسکن می‌کند، توان ساختش در مجموعه ما وجود دارد.»
مدیربازرگانی شرکت رایان رشد افزار همچنین با اشاره به اینکه اکنون این شرکت دانش‌بنیان، تنها تولیدکننده دستگاههای پرتو ایکس کابینتی (چمدانی) در کشور است که گواهینامه و اجازه ساخت این دستگاه در کشور را از سازمان انرژی‌اتمی دریافت کرده و در حال تولید این محصول است، بیان می‌کند: «قانون مصوبی وجود دارد به نام قانون حفاظت در برابر اشعه و طبق این قانون هر فعالیتی که به‌نحوی مرتبط با دستگاههای پرتوساز باشد، از جمله واردات، خرید، فروش، تعمیرات و تولید؛ مستلزم مجوز از سازمان انرژی اتمی است. تا قبل از تولید دستگاه ما، سازمان انرژی اتمی اصلا رویه‌ای برای دستگاههای پرتو ایکس کابینتی نداشت، زیرا تولیدکننده‌ای در کشور وجود نداشت. وقتی ما درخواست این مجوز را دادیم، همزمان این رویه‌ها مناسب‌سازی شد و حدود سه سال طول کشید تا این مجوز را با همکاری سازمان انرژی اتمی توانستیم بگیریم. اما متاسفانه اشخاص و شرکتهای دیگری به اسم تولیدکننده، در حالی که مجوز سازمان انرژی اتمی را ندارند با شرکتهای دولتی قراردادهای سنگین می‌بندند در حالی که خلاف قانون است. سازمان انرژی اتمی نیز به این اشخاص و شرکت‌ها بارها اخطار داده است اما متاسفانه هیچ‌کدام برای دریافت مجوز اقدام نکرده‌اند. البته بیشتر اینها درواقع شرکتهای بازرگانی‌ای هستند که سال‌ها واردکننده تجهیزات دستگاههای پرتو ایکس بوده‌اند و اکنون که به لحاظ شرایط تحریمی و قانونی امکان ورود این دستگاه‌ها را ندارند، آنها را از چین وارد و اینجا مونتاژ می‌کنند. یا به نوعی آنها را وارد کرده و در داخل کشور برچسب آنها را عوض می‌کنند، بعد آن را تحت عنوان دستگاههای پرتو ایکس تولید داخل عرضه می‌کنند.»
رقیه دهقانی - نشان ایرانی 2 / روزنامه جام جم
